- حکه العین (حِکْ کَ تُلْعَ)
خارش و خنش که در پلک پدید آید
معنی حکه العین - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
آنچه مایۀ سرور و شادی یا روشنایی چشم شود
کنایه از فرزند، درّ، میوۀ دل
در علم زیست شناسی گیاهی علفی که در کنار جویبارها، استخرها و زمینهای نمناک می روید، تره تیزک آبی
کنایه از فرزند، درّ، میوۀ دل
در علم زیست شناسی گیاهی علفی که در کنار جویبارها، استخرها و زمینهای نمناک می روید، تره تیزک آبی
(حُجْ جَ تُدْ دی)
لغت نامه دهخدا
ابوجعفر یا ابوعبدالله محمد بن ابی محمد بن ظفر صقلی مکی موصوف به حجهالدین و معروف به ابن ظفر نحوی لغوی از فضلای ادبا که در شهر صقلیه متولد و در مکه نشو و نما کرده و مسافرتها نموده. او راست: 1- الاستنباط المعنوی. 2- الاشتراک اللغوی. 3- انباء نجباء الابناء. 4- حاشیۀ درهالغواص حریری. 5- خیرالبشر بخیر البشر. 6- سلوان المطاع فی عدوان الاتباع. 7- شرح صغیر مقامات حریری. 8- شرح کبیر مقامات حریری. 9- الینبوع در تفسیر قرآن مجید. وی در سال 565 هجری قمری در شصت و هشت سالگی در شهر حماه درگذشت. (ابن خلکان ج 2 ص 101) (معجم الادباء ج 19 ص 48) (معجم المطبوعات ص 949) (ریحانه الادب)
(قُرْ رَ تُلْ عَ)
لغت نامه دهخدا
گیاهی است که آن را جزیرآب نامند. (از اقرب الموارد). جرجیرالماء وکرفس الماء نیز نامند، چه او در طعم و رایحه شبیه به جرجیر و در برگ و ساق شبیه به کرفس است و در آبها میروید. گلش زرد و با عطریت و تندی است. در آخر دوم گرم و خشک و محلل و مدر بول و حیض و مفتت سنگ گرده و مسخن مزاج و هاضم و مفتح سدد و رافع درد پهلو و یرقان و سپرز و قرحۀ امعا و مغص و حابس نزف الدم احشا سرخ کننده رخسار و نطول طبیخ او مسکن لرز و قشعریره و مضر سفل و مصلحش عناب است. (تحفۀ حکیم مؤمن). اطیوس گوید قرهالعین کرفس آبی را گویند. جالینوس گوید طعم و رایحۀ او معطر بود. و در تفسیر حنین او را به جرجیرالماء تعریف کرده اند. دیسقوریدس گوید قرهالعین نباتی است که منبت او در آب باشد و خوشبو و برگ او به کرفس مشابهت دارد و بر او رطوبتی باشد که چون دست به او رسد بر دست بچسفد. (ترجمه صیدنۀ ابوریحان)
آنچه بدان خنکی چشم دست دهد. (ناظم الاطباء) (اقرب الموارد). به مجاز، نور چشم، و بر فرزند اطلاق کنند:
شیر میدان و شمسۀ مجلس
قرهالعین جان ابوالفارس.
خاقانی.
تا عالمیان بدانند که چون با جگرگوشه و قرهالعین مدارا و محابا نمی فرماید... (سندبادنامه ص 204).
ای چارده ساله قرهالعین
بالغنظر علوم کونین.
نظامی.
قرهالعین من آن میوۀ دل یادش باد
که چه آسان بشد و کار مرا مشکل کرد.
حافظ
ترتیزک آبی. (منتهی الارب) (آنندراج)
آنچه بدان خنکی چشم دست دهد. (ناظم الاطباء) (اقرب الموارد). به مجاز، نور چشم، و بر فرزند اطلاق کنند:
شیر میدان و شمسۀ مجلس
قرهالعین جان ابوالفارس.
خاقانی.
تا عالمیان بدانند که چون با جگرگوشه و قرهالعین مدارا و محابا نمی فرماید... (سندبادنامه ص 204).
ای چارده ساله قرهالعین
بالغنظر علوم کونین.
نظامی.
قرهالعین من آن میوۀ دل یادش باد
که چه آسان بشد و کار مرا مشکل کرد.
حافظ
ترتیزک آبی. (منتهی الارب) (آنندراج)
آهو چشم فرشته زمینی زنان سپید پوست فراخ چشم. توضیح در فارسی ترکیب مذکور بمعنی مفرد استعمال شود: ما زان دغل کژ بین شده با بی گنه درکین شده گه مست حورالعین شده گه مست نان و شوربا. (دیوان کبیر) (شب رحلت هم از بستر روم در قصر حور العین اگر در وقت جان دادن تو باشی شمع بالینم) (حافظ)
